Tafsiri ya Surat Al-Dhuha

Ilishuka Makka

Kwa jina la Mwenyezi Mungu, Mwingi wa rehema, Mwingi wa kurehemu

1. Ninaapa kwa mchana! 2. Na kwa usiku unapotanda! 3. Mola wako Mlezi hakukuacha, wala hakukasirika nawe. 4. Na bila ya shaka wakati ujao utakuwa bora kwako kuliko uliotangulia. 5. Na Mola wako Mlezi atakupa mpaka uridhike. 6. Kwani hakukukuta yatima akakupa makazi? 7. Na akakukuta umepotea akakuongoa? 8. Akakukuta mhitaji akakutosheleza? 9. Basi yatima usimwonee! 10. Na anayeomba au kuuliza usimkaripie! 11. Na neema za Mola wako Mlezi zisimulie.

# {1 - 3} Mwenyezi Mungu Mtukufu anaapa kwa mchana unapotanda mwangaza wake wakati wa dhuha, na usiku "unapotanda" na giza lake likafunika sawasawa. Haya yanaonyesha kujali kwa Mwenyezi Mungu Mtume wake - rehema na amani za Mwenyezi Mungu zimfikie. Akasema: "Mola wako Mlezi hakukuacha" tangu alipokujali, wala hajakutelekeza tangu alipokulea na kukutunza. Bali anaendelea kukulea kwa malezi kamilifu zaidi na kukuinua daraja moja baada ya nyingine. "wala" Mwenyezi Mungu "hakukasirika nawea" tangu alipokupenda. Kwa maana kukanusha kinyume cha kitu ni ushahidi wa kuthibitika kwa kinyume chake, na ukanushaji mtupu tu hauonyeshi kusifika kwa kitu hicho isipokuwa ikiwa hilo linajumuisha kuthibitisha ukamilifu wake. Hii ndiyo hali ya Mtume – rehema na amani za Mwenyezi Mungu ziwe juu yake – ya zamani na ya sasa, hali kamili zaidi ya upendo wa Mwenyezi Mungu kwake, kuendelea kwake, kumpandisha kwake hadi kwenye viwango vya ukamilifu, na Mwenyezi Mungu kuendelea kumtunza.

# {4} Na ama hali yake ya baadaye, akasema: "Na bila ya shaka wakati ujao utakuwa bora kwako kuliko uliotangulia" Kwa hivyo, yeye - rehema na amani ziwe juu yake - aliendelea kupanda katika daraja za utukufu, na Mwenyezi Mungu akamtilia nguvu katika dini yake, akampa ushindi dhidi ya maadui zake, na akamuweka sawasawa katika hali zake, mpaka akafa huku amefikia hali ambayo hawakuifikia watu wa kale na wa baadaye, kama vile fadhila, neema, kipendezacho macho na furaha ya moyo.

# {5} Kisha baada ya haya, hata usiulize kuhusu hali yake ya Akhera ya sifa za utukufu na aina mbalimbali za neema, na ndiyo maana akasema: "Na Mola wako Mlezi atakupa mpaka uridhike." Hili ni jambo ambalo haliwezi kuelezewa isipokuwa kwa maneno haya yenye kujumuisha, ya kina.

# {6 - 8} Kisha akamwambia juu ya neema aliyompa na ambayo anaijua iliyokuwa katika hali zake zilizopita kitambo, akasema: "Kwani hakukukuta yatima akakupa makazi?" Kwani baba yake na mama yake walikuwa wameshakufa na hakuwa anaweza kujisimamia mwenyewe, basi Mwenyezi Mungu akampa hifadhi kwa kumfanya babu yake, Abdul-Muttalib kumlea. Kisha babu yake alipokufa, Mwenyezi Mungu akamfanya ami yake, Abu Talib kumlea mpaka [Mwenyezi Mungu] alipomuunga mkono kwa ushindi na kwa Waumini. "Na akakukuta umepotea akakuongoa?" Yaani: Alikukuta hujui Kitabu ni nini wala Imani, kwa hivyo akakufundisha yale ambayo hukuwa unayajua, na akakuwezesha kufanya matendo na maadili mema. "Akakukuta mhitaji" kwa hivyo, akakutosheleza kwa nchi alizokufungulia, ambazo mali zake na hazina zake zililetwa kwako. Kwa hivyo, yule aliyekuondolea mapungufu haya, atakuondolea kila mapungufu. na yule aliyekufikishia utajiri huu, akakupa hifadhi, akakunusuru na akakuongoza, basi zikabili neema zake hizi kwa kushukuru.

# {9 - 11} Ndiyo maana akasema: "Basi yatima usimwonee" kwa kuamiliana naye kwa ubaya, wala usiwe na kifua kifunyu mbele yake, wala usimkaripie, bali mheshimu, mpe uwezavyo, na mfanyie vile unavyotaka afanyiwe mtoto wako baada yako. "Na anaye omba au kuuliza usimkaripie" na kumwonyesha tabia mbaya, bali mpe kile kinachopatikana kwako kwa wepesi, au umjibu kwa wema na uzuri. Hili linajumuisha yule anayeomba mali na yule anayeomba elimu, na ndiyo maana mwalimu aliamrishwa kuwa na tabia njema mbele ya mwanafunzi na kumwonyesha heshima na huruma. Hayo ni msaada kwake katika kufikia lengo lake na ni kumtukuza yule anayefanya bidii ya kuwanufaisha waja na nchi. "Na neema za Mola wako Mlezi zisimulie." Hili linajumuisha neema za kidini na za kidunia. Yaani, msifu Mwenyezi Mungu kwa sababu yake, na zitaje hizo hasa ikiwa kuna masilahi, vinginevyo; zitaje tu neema za Mwenyezi Mungu kwa ujumla. Kwani kuzitaja neema za Mwenyezi Mungu ni sababu ya kumfanya mtu kumshukuru na husababisha mioyo kumpenda yule aliyezineemesha. Kwa sababu mioyo imeumbwa kumpenda aliyezifanyia wema.

* * *