مکي و 5 آيه است.
بسم الله الرحمن الرحيم
{تَبَّتْ يَدَا أَبِي لَهَبٍ وَتَبَّ (1) مَا أَغْنَى عَنْهُ مَالُهُ وَمَا كَسَبَ (2) سَيَصْلَى نَارًا ذَاتَ لَهَبٍ (3) وَامْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ (4) فِي جِيدِهَا حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ (5)}.
تَبَّتْ يَدَا أَبِي لَهَبٍ وَتَبَّ دستهاي ابولهب بريده باد و هلاک بر او باد
مَا أَغْنَى عَنْهُ مَالُهُ وَمَا كَسَبَ دارايي او و آنچه به دست آورده بود به حالش سود نکرد
سَيَصْلَى نَارًا ذَاتَ لَهَبٍ زودا که به آتشي شعله ور درافتد
وَامْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ و زنش هيزم کش است
فِي جِيدِهَا حَبْلٌ مِّن مَّسَدٍ و بر گردن ريسماني از ليف خرما دارد.
#
{1} {تَبَّتْ يَدا أبي لَهَبٍ}؛ أي: خسرت يداه وشقي، {وتبَّ}: فلم يربح.
(1) ابولهب عموی پیامبر صلی الله علیه وسلم بود. او به شدت با پیامبر دشمن بود و او را اذیت و آزار میرساند. او نه دین داشت و نه غیرت خویشاوندی. خداوند او را زشت بگرداند! پس خداوند با این مذمت بزرگ ابولهب را مذمت کرد. مذمّتی که تا روز قیامت مایۀ خواری و رسواییاش خواهد بود.
پس فرمود: (
﴿تَبَّتۡ يَدَآ أَبِي لَهَبٖ وَتَبَّ﴾) هلاک و بریده باد دستهای ابولهب، و او هلاک باد.
#
{2} {ما أغنى عنه مالُه}: الذي كان عنده؛ فأطغاه ، ولا {ما كسبَ}: فلم يردَّ عنه شيئاً من عذاب الله إذ نزل به.
(2) (
﴿مَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُ مَالُهُۥ وَمَا كَسَبَ﴾) مال و دارایی که داشت و او را سرکش کرده بود، سودی به او نمیرساند و عذاب خدا را از او دور نمیکند.
#
{3 ـ 5} {سيصلى ناراً ذات لهبٍ}؛ أي: ستحيط به النَّار من كلِّ جانبٍ، هو {وامرأتُه حَمَّالةَ الحطبِ}: وكانت أيضاً شديدة الأذيَّة لرسول الله - صلى الله عليه وسلم -؛ تتعاون هي وزوجها على الإثم والعدوان، وتلقي الشرَّ، وتسعى غاية ما تقدر عليه في أذيَّة الرسول - صلى الله عليه وسلم -، وتجمع على ظهرها الأوزار ؛ بمنزلة من يجمع حطباً، قد أعدَّ له في عنقه حبلاً {من مسدٍ}؛ أي: من ليف، أو أنها تحمل في النار الحطب على زوجها متقلِّدةً في عنقها حبلاً من مسدٍ.
وعلى كلٍّ؛ ففي هذه السورة آيةٌ باهرةٌ من آيات الله؛ فإنَّ الله أنزل هذه السورة وأبو لهب وامرأته لم يهلكا، وأخبر أنَّهما سيعذَّبان في النار ولا بدَّ، ومن لازم ذلك أنَّهما لا يسلمان، فوقع كما أخبر عالم الغيب والشهادة.
(3 - 5) (
﴿سَيَصۡلَىٰ نَارٗا ذَاتَ لَهَبٖ وَٱمۡرَأَتُهُۥ حَمَّالَةَ ٱلۡحَطَبِ﴾) آتش دوزخ او را از هر سو احاطه خواهد کرد و زن هیزمکش وی را نیز احاطه مینماید. زنش نیز به شدت پیامبر صلی الله علیه وسلم را اذیت میکرد، و شوهرش را برای انجام گناه و دشمنی کردن کمک میکرد، و نهایت تلاش خود را برای جمع آوری معصیت خداوند و آزار دادن پیامبر صلی الله علیه وسلم مبذول میداشت، همانند کسی که هیزم جمع کرده و با طنابی (
﴿مِّن مَّسَدِۢ﴾) از لیف بر پشت خود حمل مینماید. یا معنی (
﴿وَٱمۡرَأَتُهُۥ حَمَّالَةَ ٱلۡحَطَبِ فِي جِيدِهَا حَبۡلٞ مِّن مَّسَدِۢ﴾) این است که این زن، در جهنم برای سوختن شوهرش هیزم جمع میکند، و طنابی از لیف خرما بر گردن دارد. به هرحال این سوره، یکی از نشانههای آشکار خداوند است، خداوند این سوره را در زمانی نازل کرد که هنوز ابو لهب و همسرش هلاک نشده بودند، و خبر داد که آنها در آتش دوزخ عذاب داده خواهند شد. و لازمۀ آن این است که آنها در امان نخواهند بود. و همانطور که خداوندِ دانای پیدا و پنهان خبر داده بود، اتفاق افتاد.
* * *