مکي و 4 آيه است.
بسم الله الرحمن الرحيم
{لِإِيلَافِ قُرَيْشٍ (1) إِيلَافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتَاءِ وَالصَّيْفِ (2) فَلْيَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَيْتِ (3) الَّذِي أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَآمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ (4)}
لِإِيلَافِ قُرَيْشٍ براي ائتلاف قريش ،
إِيلَافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتَاء وَالصَّيْفِ ائتلافشان در سفر، زمستاني و تابستاني
فَلْيَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَيْتِ پس بايد پروردگار اين خانه را بپرستند
الَّذِي أَطْعَمَهُم مِّن جُوعٍ وَآمَنَهُم مِّنْ خَوْفٍ آن که به هنگام گرسنگي طعامشان داد و از بيم در امانشان داشت.
#
{1 ـ 4} قال كثيرٌ من المفسِّرين: إنَّ الجارَّ والمجرور متعلِّقٌ بالسورة التي قبلها؛ أي: فعلنا ما فعلنا بأصحاب الفيل؛ لأجل قريشٍ وأمنهم واستقامة مصالحهم وانتظام رحلتهم في الشتاء لليمن وفي الصيف للشام لأجل التِّجارة والمكاسب.
فأهلك الله من أرادهم بسوءٍ، وعظم أمر الحرم وأهله في قلوب العرب، حتى احترموهم، ولم يعترضوا لهم في أيِّ سفرٍ أرادوا، ولهذا أمرهم الله بالشكر، فقال: {فَلْيَعْبُدوا ربَّ هذا البيتِ}؛ أي: ليوحِّدوه ويُخْلِصوا له العبادة، {الذي أطْعَمَهُم من جوعٍ وآمَنَهُم من خوفٍ}: فرغدُ الرِّزق والأمن من الخوف من أكبر النِّعم الدنيويَّة الموجبة لشكر الله تعالى. فلك اللهمَّ الحمد والشُّكر على نعمك الظَّاهرة والباطنة. وخصَّ الله الربوبيَّة بالبيت لفضله وشرفه، وإلاَّ؛ فهو ربُّ كلِّ شيءٍ.
(1 - 4) بسیاری از مفسرین گفتهاند که جار و مجرور متعلق به سورهایست که قبل از آن میباشد؛ یعنی آنچه با اصحاب فیل کردیم به خاطر امنیت قریش و پایدار بودن منافعشان بود، تا کوچ آنها در زمستان به یمن و در تابستان به شام برای کسب و تجارت به خوبی انجام بگیرد. پس خداوند کسانی را که به آنها قصد بد کردند هلاک کرد، و حرم و اهل آن را در نزد عربها با اهمیت گرداند تا همه به آنها احترام گذاشتند، و هیچ گاه به سوی آنها در هیچ مسافرتی دست تعرض دراز نکنند.
بنابراین آنها را به شکرگزاری فرمان داد و فرمود: (
﴿فَلۡيَعۡبُدُواْ رَبَّ هَٰذَا ٱلۡبَيۡتِ﴾) باید پروردگار این خانه را پرستش کنند؛ یعنی او را یگانه بدانند و عبادت را خالصانه برای او انجام دهند. (
﴿ٱلَّذِيٓ أَطۡعَمَهُم مِّن جُوعٖ وَءَامَنَهُم مِّنۡ خَوۡفِۢ﴾) پس روزیِ فراوان و امنیت، از بزرگترین نعمتهای دنیوی است که ایجاب میکند آدمی شکر خدا را به خاطر آن به جای آورد. پس ای خدا! تو را بر نعمتهای ظاهری و باطنیات ستایش میکنیم.
و خداوند فرمود: «پروردگار خانۀ کعبه»، با اینکه او پروردگار همه چیز است، و این برای بیان فضیلت و شرافت کعبه میباشد.
* * *