مکي و 5 آيه است.
بسم الله الرحمن الرحيم
{إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ (1) وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ (2) لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ (3) تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ (4) سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ (5)}.
إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ ما در شب قدرش نازل کرديم
وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ و تو چه ، داني که شب قدر چيست ?
لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ شب قدر بهتر از هزار ماه است
تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ در آن شب فرشتگان و روح به فرمان پروردگارشان براي انجام دادن کارها نازل مي شوند
سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ آن شب تا طلوع بامداد همه سلام و درود است.
#
{1} يقول تعالى مبيناً لفضل القرآن وعلوِّ قدره: {إنَّا أنزَلْناهُ في ليلةِ القَدْرِ}: [كما قال تعالى: {إنّا أنزلناه في ليلةٍ مباركة}] وذلك أنَّ الله تعالى ابتدأ بإنزال القرآن في رمضان في ليلة القدر، ورحم الله بها العباد رحمةً عامّةً لا يقدر العباد لها شكراً، وسميت ليلة القدر لعظم قدرها وفضلها عند الله، ولأنَّه يقدِّر فيها ما يكون في العام من الآجال والأرزاق والمقادير القدريَّة.
(1) خداوند با بیان فضیلت قرآن و بلندی مقام آن می‌فرماید: (
﴿إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ فِي لَيۡلَةِ ٱلۡقَدۡرِ﴾) ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم. خداوند قرآن را در ماه رمضان و در شب قدر نازل کرد، و به وسیلۀ آن رحمتی عام بر بندگان فرود آورد که بندگان توانایی سپاسگزاری آن را ندارند. و بدان جهت
«شب قدر» نامیده شده که قدر و مقام آن بالاست، و نزد خداوند فضیلت دارد؛ و چون در شب قدر، اجل و روزی و روزهای سال مقدر می‌گردد.
#
{2} ثم فخَّم شأنها وعظَّم مقدارها، فقال: {وما أدراكَ ما ليلةُ القَدْرِ}؛ أي: فإنَّ شأنها جليلٌ، وخطرها عظيمٌ.
(2) سپس اهمیت آن را بیان کرد و فرمود: (
﴿وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا لَيۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ﴾) تو چه می‌دانی که شب قدر چیست؟ یعنی شبی مهم و باارزش و دارای اهمیت زیادی است
#
{3} {ليلةُ القدرِ خيرٌ من ألفِ شهرٍ}؛ أي: تعادل من فضلها ألف شهرٍ، فالعمل الذي يقع فيها خيرٌ من العمل في ألف شهرٍ خاليةٍ منها، وهذا مما تتحيَّر فيه الألباب، وتندهش له العقول؛ حيث منَّ [تبارك و] تعالى على هذه الأمَّة الضعيفة، القوَّة والقوى بليلةٍ يكون العمل فيها يقابل ويزيد على ألف شهر، عمر رجل معمَّرٍ عمراً طويلاً نيفاً وثمانين سنةً.
(3) و فضیلت آن (
﴿خَيۡرٞ مِّنۡ أَلۡفِ شَهۡرٖ﴾) با هزار ماه برابر است. پس عملی که در شب قدر انجام شود، از عمل هزار ماه که شب قدر در آن نباشد، بهتر است. و این از چیزهایی است که عقل در آن حیران می‌ماند؛ زیرا خداوند بر این امت ضعیف، با شبی منت گذارده که عمل در آن از هزار ماه بیشتر و بهتر است، هزار ماه، هشتاد و اندی سال است که سن یک انسان است، انسانی که عمر درازی کرده باشد.
#
{4} {تَنَزَّلُ الملائكةُ والرُّوحُ فيها}؛ أي: يكثر نزولهم فيها، {من كلِّ أمرٍ}.
(4) (
﴿تَنَزَّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَٱلرُّوحُ فِيهَا بِإِذۡنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمۡرٖ﴾) فرشتگان زیادی و جبرئیل، با اجازۀ پروردگارشان نازل می‌شوند، و آن شب از هر آفت و شری سالم است؛ چون خیر آن فراوان می‌باشد.
#
{5} {سلامٌ هي}؛ أي: سالمةٌ من كل آفةٍ وشرٍّ، وذلك لكثرة خيرها، {حتَّى مطلعِ الفجرِ}؛ أي: مبتداها من غروب الشمس ومنتهاها طلوع الفجر. وقد تواترت الأحاديث في فضلها ، وأنَّها في رمضان، وفي العشر الأواخر منه، خصوصاً في أوتاره، وهي باقيةٌ في كلِّ سنةٍ إلى قيام الساعة، ولهذا كان النبيُّ - صلى الله عليه وسلم - يعتكف ويكثرُ من التعبُّد في العشر الأواخر من رمضان رجاء ليلة القدر. والله أعلم.
(5) (
﴿سَلَٰمٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطۡلَعِ ٱلۡفَجۡرِ﴾) آن شب از غروب تا صبح از هر شر و آفتی سلامت خواهد بود. احادیث فراوانی در مورد فضیلت شب قدر، و اینکه شب قدر در رمضان است، و در دهۀ اخیر آن و به خصوص در شب‌های طاق آن است، وارد شده است. و این هر سال تا قیام قیامت تکرار می‌شود. بنابراین پیامبر صلی الله علیه وسلم در دهۀ اخیر رمضان، زیاد عبادت می‌کرد و به اعتکاف می‌نشست، به امید اینکه
«لیلۀ القدر» را دریابد. والله اعلم.
* * *